PodhaleMałopolska | zabytki, atrakcje, turystyka

Tak, te charakterystyczne kremowo-białe owce, które często można spotkać na halach w polskich górach – szczególnie w Tatrach, Pieninach i Beskidach – to przede wszystkim rasa polska górska (dawniej często nazywana także owcą podhalańską). Te owce są podstawą do produkcji regionalnych serów, takich jak:

• Oscypek – twardy, wędzony ser z mleka owczego (czasem z dodatkiem krowiego),
• Bryndza podhalańska – miękka, solona, fermentowana pasta serowa.

Najczęściej występują w:

• Podhalu (Zakopane, Kościelisko, Bukowina Tatrzańska),
• Pieninach (np. okolice Czorsztyna, Krościenka),
• Gorcach i Beskidach,
• oraz w Bieszczadach.

Tradycyjny polski ser wytwarzany z mleka owczego, który pochodzi z regionu Tatr i Podhala, zwłaszcza z terenów wokół Zakopanego. Charakteryzuje się twardą konsystencją, wędzonym aromatem oraz specyficznym kształtem, zazwyczaj w postaci małych, spiczastych serków.

Proces produkcji oscypków jest dość skomplikowany i wymaga użycia specjalnych form, w których ser ma charakterystyczny wzór. Po wyciśnięciu serwatki, oscypki są wędzone, co nadaje im charakterystyczny smak i aromat. Tradycyjnie, oscypki wytwarzane są ręcznie przez górali, a ich produkcja odbywa się głównie latem, kiedy owce mają dostęp do świeżych pastwisk.

Oscypki są uznawane za produkt regionalny, a od 2008 roku są chronione przez unijną ochronę geograficzną, co oznacza, że mogą być wytwarzane tylko w określonych rejonach Polski.

Powstaje jako produkt uboczny podczas produkcji sera z mleka owczego, szczególnie oscypków. Jest to płynna część serwatki, która pozostaje po ścięciu mleka i oddzieleniu twarogu. Żętyca ma charakterystyczny, lekko kwaśny smak i jest bardzo orzeźwiająca. Często występuje w dwóch wariantach – świeżym i fermentowanym.

W tradycji góralskiej żętyca była spożywana na co dzień, szczególnie przez pasterzy w górach. Można ją pić na świeżo, ale często także fermentuje się ją, co daje jej bardziej intensywny, nieco sfermentowany smak. W niektórych rejonach Podhala była również wykorzystywana w medycynie ludowej jako środek wspomagający trawienie lub na wzmocnienie organizmu.

Żętyca, podobnie jak oscypki, jest częścią dziedzictwa kulturowego regionu Podhala i Tatr, choć nie jest tak popularna jak sam ser oscypek. W ostatnich latach zaczyna zyskiwać na popularności jako produkt regionalny, a jej produkcja, podobnie jak oscypków, zyskała certyfikację i jest chroniona prawnie.

Rasa psa pasterskiego, która pochodzi z rejonu Tatr i Podhala. Jest to duży, silny i odważny pies, który od wieków pełnił rolę stróża stad owiec. Owczarek podhalański jest szczególnie ceniony za swoją niezależność, lojalność wobec właściciela oraz zdolność do obrony zwierząt przed drapieżnikami, takimi jak wilki czy rysie. Charakterystyczną cechą tej rasy jest długie, gęste i białe futro, które chroni psa przed zimnem i wilgocią.

Owczarki podhalańskie są również znane z wyjątkowej wytrzymałości i odporności na trudne warunki pogodowe, co czyni je idealnymi towarzyszami pasterzy w górskich rejonach.