Wieś ta jest znana przede wszystkim ze swojej unikatowej architektury, związaną z kulturą tatarską, która osiedliła się w tej okolicy już w XVII wieku.
W Kruszynianach znajduje się jeden z najstarszych meczetów w Polsce, zbudowany w XVIII wieku przez miejscowych Tatarów. Meczet ten jest zabytkiem architektury i turystyczną atrakcją regionu. W okolicy można również znaleźć tradycyjne domy tatarskie oraz cmentarz, na którym spoczywają zasłużeni przedstawiciele tutejszej społeczności.
Drewniany Meczet w Kruszynianach
Meczet w Kruszynianach to jeden z dwóch najstarszych meczetów w Polsce (obok meczetu w Bohonikach). Jest wyjątkowym zabytkiem kultury tatarskiej i symbolem wielowiekowej obecności Tatarów w Rzeczypospolitej. Budynek jest drewniany, co jest nietypowe dla islamskich świątyń, ale charakterystyczne dla regionu.
Kruszyniany zostały nadane Tatarom przez króla Jana III Sobieskiego w uznaniu za ich służbę wojskową. Było to wynikiem wcześniejszego osadnictwa tatarskiego na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony. Obecny drewniany meczet powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII wieku. W okresie PRL meczet podupadł, ale dzięki miejscowej społeczności tatarskiej został zachowany. Współcześnie jest pod ochroną jako zabytek.
Mizar w Kruszynianach
To jeden z dwóch najstarszych i najważniejszych cmentarzy tatarskich w Polsce (obok mizara w Bohonikach). Jest miejscem pochówku miejscowej społeczności tatarskiej i świadectwem wielowiekowej obecności Tatarów na ziemiach polskich.
W przeciwieństwie do typowych islamskich cmentarzy, niektóre nagrobki w Kruszynianach przypominają tradycyjne polskie pomniki, ale z elementami arabskimi.
To ważne miejsce pamięci dla polskich Tatarów, odwiedzane zarówno przez potomków Tatarów, jak i turystów. Stanowi żywy dowód na tolerancję religijną Rzeczypospolitej, gdzie Tatarzy, mimo odmiennej wiary, cieszyli się prawami i mieli możliwość zachowania swojej tożsamości. Jest objęty ochroną jako zabytek historyczny.
Mizar w Kruszynianach, wraz z meczetem, tworzy jeden z najcenniejszych kompleksów związanych z polskimi Tatarami i ich wielowiekową obecnością na tych ziemiach.
Koniki Polskie
Konik polski to rasa prymitywnego konia, która wywodzi się od dzikich tarpanów – wymarłych już koni stepowych, które niegdyś zamieszkiwały Europę Środkową i Wschodnią. To jedna z niewielu ras koni, które zachowały wiele cech swoich dzikich przodków.
Małe, ale silne: wysokość w kłębie ok. 130–140 cm, waga 300–400 kg. Radzą sobie nawet w trudnych warunkach klimatycznych, mogą zimować na wolnym wybiegu.
