Alföld – czyli Wielka Nizina Węgierska – to zupełne przeciwieństwo Zakola Dunaju. Gdzie tam góry, zameczki i rzeka przebijająca się przez pasma, tu masz bezmiar otwartej przestrzeni, stepowy horyzont i tradycyjną kulturę pasterską. A jednak to serce ludowej duszy Węgier, ziemia koni, papryki, csárd i puszty.
Alföld zajmuje południowo-wschodnią część Węgier i jest największym regionem geograficznym kraju. Stanowi część Niziny Panońskiej – ogromnej kotliny śródlądowej Europy. To płaska, miejscami wręcz monotonna równina, poprzecinana rzekami (Tisza, Körös, Maros) i kanałami.
W czasach średniowiecznych Alföld był słabo zurbanizowana, ale ważny rolniczo. W XVI–XVII w. pod panowaniem osmańskim w dużej mierze się wyludniła – region stał się pograniczem cywilizacji.
W XIX wieku regulacja Tiszy (ogromny projekt hydrotechniczny) uczyniła region bardziej zdatnym do uprawy. To kolebka pasterskiej kultury węgierskiej – csikósów (kowbojów), hodowli bydła szarorogiego i koni.
Kultura ludowa i folklor
- Csikósi i hodowle koni – widowiskowe pokazy jazdy konnej i tradycyjnego stylu życia (zwłaszcza w Hortobágy).
- Tradycyjne csárdy – karczmy wiejskie z kuchnią regionalną: gulasze, leczo, pieczona gęś.
- Papryka i cebula z Szeged i Kalocsa – mocne centrum kulinarne Węgier.
- Hafciarstwo kaloczańskie – żywe kolory, motywy kwiatowe; wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa.
Alföld to dusza rolnicza i ludowa Węgier – płaska, czasem niedoceniana, ale pełna autentyzmu. Tu znajdziesz:
- prawdziwe smaki węgierskiej kuchni,
- krajobrazy niczym z opowieści o stepowych pasterzach,
- ogromne przestrzenie i spokój.
To region do kontemplacyjnego zwiedzania, idealny na wolniejsze tempo i poznanie „innych Węgier” niż górzyste lub stołeczne.
Puszta
Po polsku: pustka lub pustynia to stepy na Wielkiej Niziny Węgierskiej, głównie w doliny Cisy. Charakterystyczny dla Węgier typ krajobrazu - rozległa, płaska równina stepowa, głównie trawiasta, częściowo sucha, miejscami półpustynna, kojarzona z Wielką Niziną Węgierską (Alföld). Jest jednym z najbardziej typowych elementów węgierskiej tożsamości kulturowej, historycznej i przyrodniczej.
Styl życia na puszcie przez wieki był półkoczowniczy, związany z hodowlą zwierząt i tradycją madziarską. Węgrzy, jako naród o pastersko-jeździeckim pochodzeniu (stepowym), widzą w puszcie pewien powrót do swoich korzeni. W folklorze, pieśniach i literaturze puszta symbolizuje wolność, dzikość, ale i samotność oraz trudne warunki życia.
Idealne miejsce relaksu dla klaustrofobów.
Rzeka Tisza
Rzeka Tisza (pol. Cisa) to jedna z głównych rzek Europy Środkowej, ważna zarówno geograficznie, jak i historycznie. Płynie przez Ukrainę, Rumunię, Słowację, Węgry i Serbię, a jej długość wynosi około 965 km. Jest największym dopływem Dunaju z prawej strony i odgrywa istotną rolę w krajobrazie i historii Wielkiej Niziny Węgierskiej.
Tisza jest znana z powolnego nurtu i szerokich dolin. Dawniej bardzo często wylewała, dlatego w XIX wieku przeprowadzono jej regulację — była to jedna z największych inwestycji hydrotechnicznych w historii Węgier.
Tisza/Cisa była ważna dla różnych ludów koczowniczych i osiadłych, które zamieszkiwały Kotlinę Panońską. Szczególne miejsce w legendach i historii zajmuje wśród Węgrów, a także w opowieściach o Hunach, a dokładniej — o Attyli, ich najsłynniejszym wodzu.
Z rzeką wiąże się legenda o pochówku Attyli, słynnego wodza Hunów. Według jednej z wersji przekazywanej przez kronikarzy (m.in. Jordanesa i Priskosa z Panium), Attyla został pochowany właśnie w korycie rzeki Tiszy. Jego grób miał zostać ukryty w niezwykły sposób:
- Hunowie przekierowali nurt rzeki, aby wykopać grób na jej dnie.
- Następnie złożono Attylę w trumnie – podobno z trzech warstw: żelaznej, srebrnej i złotej.
- Po złożeniu ciała, rzekę przywrócono do pierwotnego biegu, zasłaniając grób.
- Aby miejsce pochówku pozostało tajemnicą, zabito wszystkich, którzy brali udział w ceremonii pogrzebowej.
Nie ma jednak żadnych dowodów archeologicznych potwierdzających tę wersję, ale w sumie jakie mogłyby być? Hunowie zadbali o to, aby człowiek, który swoimi nadmiernymi ambicjami komplikował im życie, nie miał żadnego widocznego miejsca kultu.
Rzeka jest obecnie ważnym elementem współpracy transgranicznej między krajami, przez które przepływa.
