Stolica Piemontu, gdzie narodziny włoskiej motoryzacji spotykają się z kulturalnym dziedzictwem dynastii sabaudzkiej.
Turyn, dawna stolica Królestwa Sardynii i pierwsza stolica zjednoczonych Włoch, odegrał kluczową rolę w procesie Risorgimento i w polityce dynastii sabaudzkiej. Miasto zasłynęło także jako potęga przemysłowa – to tutaj powstał Fiat, a Turyn stał się „włoskim Detroit”.
Do jego największych atrakcji należą Mole Antonelliana z Narodowym Muzeum Kina, Museo Egizio – jedno z najważniejszych muzeów egiptologicznych na świecie – oraz eleganckie place i arkady centrum. Charakterystyczne są również długie ulice w stylu paryskim, ale z zachowaniem włoskiej atmosfery, oraz brak tłocznych korków typowych dla wielu metropolii. Turyn słynie z czekolady gianduja i kawy serwowanej w historycznych kawiarniach, gdzie spotykali się politycy Risorgimenta.
Ciekawostką jest Całun Turyński, przechowywany w katedrze św. Jana Chrzciciela i budzący od wieków zainteresowanie wiernych i naukowców. To miasto łączy w sobie tradycję królewską, przemysłową potęgę XX wieku i nowoczesne oblicze ośrodka kulturalnego północnych Włoch.
Pałac Królewski w Turynie
Palazzo Reale di Torino (Pałac Królewski w Turynie) to jeden z najważniejszych zabytków miasta i symbol potęgi dynastii sabaudzkiej. Budowę rozpoczęto w XVI wieku, kiedy Turyn stał się stolicą Sabaudii. W XVII wieku pałac został przebudowany przez architektów takich jak Ascanio Vitozzi i Filippo Juvarra. Do 1865 roku był główną rezydencją rodu sabaudzkiego.
To właśnie tutaj urzędował Wiktor Emanuel II, pierwszy król zjednoczonych Włoch. Pałac był centrum władzy politycznej i symbolem prestiżu dynastii.
Za pałacem rozciągają się Ogrody Królewskie, które były prywatnym miejscem wypoczynku Sabaudów i dziś są otwarte dla zwiedzających.
Katedra turyńska
Cattedrale di San Giovanni Battista (Katedra św. Jana Chrzciciela w Turynie) to najważniejsza świątynia miasta i jedno z jego najbardziej znanych miejsc – przede wszystkim dlatego, że przechowywany jest tam Całun Turyński.
Katedrę zbudowano pod koniec XV wieku (1470–1498) w miejscu, gdzie wcześniej stały trzy wczesnochrześcijańskie bazyliki. To jedyny przykład renesansowej architektury sakralnej w Turynie.
Całun Turyński
Całun Turyński to chyba najlepiej przebadany kawałek tkaniny na świecie – i jednocześnie jeden z najbardziej kontrowersyjnych, właśnie przez mieszankę wiary, nauki i medialnych sensacji.
Pierwsze potwierdzone źródła pisane o Całunie pochodzą z XIV w. (Lirey, Francja), kiedy pojawił się w rękach rycerza Geoffroya de Charny. W XV w. trafił do dynastii sabaudzkiej, a w XVI w. został przewieziony do Turynu, gdzie pozostaje do dziś. Wcześniej są tylko poszlaki (wzmianki o podobnych „obrazach nie ręką uczynionych”), ale nic pewnego.
Badania naukowe
- 1978 r. – STURP (Shroud of Turin Research Project): międzynarodowy zespół naukowców miał 120 godzin na analizę. Wnioski: obraz nie jest malowidłem, brak pigmentów i farb; powstał w sposób nieznany (np. oddziaływanie energii/utlenienie włókien).
- 1988 r. – datowanie radiowęglowe (C14): trzy laboratoria podały, że Całun powstał między 1260 a 1390 r. – czyli średniowieczne fałszerstwo. Problem: próbki pobrano z narożnika, który mógł być łatany po pożarze w 1532 r. Późniejsze analizy wskazywały, że rzeczywiście materiał był zrekonstruowany.
- XXI w. – nowe techniki: badania pyłków, włókien, krwi (grupa AB) i mikroskopijne analizy sugerują, że Całun mógł pochodzić z obszaru Palestyny z I wieku.
Wiemy na pewno, że to nie jest malowidło ani średniowieczna ikona. Płótno faktycznie pochodzi z Bliskiego Wschodu, z techniką tkania typową dla I w. Czy zawinęło ciało Jezusa? – nauka tego nie udowodni ani nie obali. Możemy mówić tylko, że jest to autentyczny całun ukrzyżowanego człowieka z Palestyny, a identyfikacja z Jezusem należy już do wiary.
W historii Kościoła podejście do relikwii prywatnych było bardziej ostrożne niż do tych publicznych i oficjalnych. W przypadku Całunu Turyńskiego kilka czynników mogło powodować wątpliwości czy powściągliwość:
- Przez wieki Całun był w rękach rodzin i prywatnych właścicieli, np. rycerzy de Charny, zanim trafił do dynastii sabaudzkiej.
- Kościół zwykle ostrzegał przed nadmiernym kultem prywatnych relikwii, aby uniknąć przesady, przesądów lub mistyfikacji.
Mole Antonelliana
Mole Antonelliana to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Turynu i całego Piemontu. Budowę rozpoczęto w 1863 roku według projektu architekta Alessandro Antonelliego, początkowo jako synagoga. Z czasem jednak zmieniono przeznaczenie budynku i ostatecznie stał się monumentem narodowym Turynu. Budowa trwała aż do 1889 roku.
Wysokość: 167,5 m – przez wiele lat była najwyższą murowaną budowlą w Europie. Jej charakterystyczny, strzelisty dach i iglica dominują nad panoramą miasta.
Od 2000 roku w Mole mieści się Museo Nazionale del Cinema – jedno z najważniejszych muzeów filmowych na świecie, z interaktywnymi wystawami, rekwizytami i plakatami filmowymi.
Centro Sociale Comunità Ebraica di Torino
Centrum społeczne i kulturalne gminy żydowskiej w Turynie, które pełni funkcję miejsca spotkań, edukacji i życia społecznego dla członków społeczności żydowskiej oraz dla wszystkich zainteresowanych kulturą żydowską.
Chociaż centrum nie jest synagogą, wspiera gminę w organizacji świąt i obrzędów religijnych, w tym edukację przed Bar/Bat Micwą czy przygotowania do świąt jak Pesach i Chanuka.
Jako, że zdjęcia były robione w dniu licznych pro-palestyńskich manifestacji w Turynie, po prawej stronie możecie zobaczyć uzbrojonych żołnierzy, strzegących obiektu.
Piazza San Carlo
Piazza San Carlo to jeden z najsłynniejszych i najpiękniejszych placów w Turynie, często nazywany „salonem miasta” ze względu na elegancki charakter i centralne położenie w historycznym centrum.
Plac powstał w XVII wieku na polecenie kardynała Maurizio di Savoia, według projektu architekta Carla di Castellamonte. Jego układ jest klasycznym przykładem włoskiego barokowego urbanizmu.
Plac otaczają arkadowe fasady budynków, eleganckie kawiarnie i pałace. Charakterystyczne są dwie bliźniacze kościoły na końcach placu – San Carlo Borromeo i Santa Cristina, które nadają harmonijną symetrię.
W centralnej części stoi pomnik Emanuela Filiberta, księcia Sabaudii, przedstawiony na koniu w historycznym geście triumfu. Plac jest też miejscem licznych wydarzeń publicznych, koncertów i festynów.
Piazza della Repubblica
Plac ma charakterystyczny ośmiokątny kształt, w jego centrum często odbywają się targi lub wydarzenia sezonowe. Na rogach i przy głównych ulicach stoją hale targowe i pawilony handlowe, co nadaje miejscu funkcję handlowo-społeczną.
Piazza della Repubblica tradycyjnie pełniła rolę miejskiego rynku – początkowo targowiska warzywnego i mięsnego, później uzupełniana pawilonami dla rzemieślników i kupców. To jeden z przykładów turynskiego urbanizmu, w którym geometria placu łączy się z funkcją użytkową.
Podobieństwa do rynku w Wersalu (Place du Marché czy Place du Jeu de Paume) mogą wynikać z powszechnej w Europie XVII–XIX w. fascynacji regularnymi, geometrycznymi placami miejskimi z halami targowymi w centrum. Nie ma jednak jednoznacznego dowodu, że architekci turynscy „ściągali” projekt od Francuzów – raczej wpisywało się to w modę urbanistyczną epoki baroku i klasycyzmu, w której geometryczne rynki były symbolem porządku i prestiżu.
Piazza Castello
Piazza Castello to centralny plac Turynu i serce historycznego centrum miasta – jeden z najważniejszych punktów zarówno pod względem architektury, jak i życia miejskiego.
Na Piazza Castello warto zobaczyć Palazzo Reale, Palazzo Madama, a także liczne fontanny i rzeźby. Plac jest też punktem startowym dla spacerów po turynskich arkadach i pasażach handlowych.
Torre Littoria
Jeden z najbardziej charakterystycznych przykładów architektury faszystowskiej we Włoszech i symbol modernizmu lat 30. XX wieku. Budowa wieżowca rozpoczęła się w 1933 r., a zakończyła w 1934 r. Pierwotnie miał pełnić funkcję biurowca administracji publicznej i był jednym z pierwszych nowoczesnych wieżowców w Turynie.
Torre Littoria ma ok. 87 metrów, co w latach 30. czyniło ją najwyższym budynkiem miasta. Jej smukła, prostokątna sylwetka dominuje nad centrum Turynu.
Torre Littoria była symbolem modernizacji Turynu w okresie faszystowskim. Choć dziś budynek pełni funkcje biurowe i administracyjne, wciąż budzi kontrowersje ze względu na swoje pochodzenie polityczne.
Porta Palatina
Porta Palatina w Turynie to jeden z najlepiej zachowanych przykładów rzymskiej architektury obronnej we Włoszech i symbol starożytnego Turynu (Augusta Taurinorum). Brama pochodzi z I wieku n.e. i była częścią murów miejskich Turynu z czasów Cesarstwa Rzymskiego. Była głównym wejściem do miasta od strony północnej.
Jest to jedna z nielicznych rzymskich bram miejskich, które przetrwały niemal nienaruszone w całej północnej Italii. Dzięki niej można zobaczyć, jak wyglądało wejście do miasta i system obronny z czasów Cesarstwa Rzymskiego.
Piazza Carignano
Plac powstał w XVII wieku wokół Pałacu Carignano, rezydencji bocznej linii dynastii sabaudzkiej (rodzina Carignano). Pałac był miejscem życia książąt Carignano i odgrywał ważną rolę polityczną w Piemoncie. To połączenie barokowej architektury, historii dynastii sabaudzkiej i ducha Risorgimento, a także elegancka przestrzeń miasta, gdzie historia spotyka się z codziennym życiem mieszkańców.
Bazylika Maryi Wspomożycielki w Turynie-Valdocco
Bazylika Maryi Wspomożycielki (wł. Basilica di Maria Ausiliatrice) w Turynie-Valdocco to jedno z najważniejszych miejsc dla katolików na całym świecie, szczególnie dla wspólnoty salezjańskiej. Jest to miejsce związane z życiem i misją św. Jana Bosko, założyciela zgromadzenia salezjanów.
Zaprojektowana przez inżyniera Antonio Spezia na polecenie św. Jana Bosko, który w 1844 roku miał sen, w którym Matka Boża wskazała miejsce budowy kościoła, mówiąc: „Hic Domus Mea, Inde Gloria Mea” (Tu jest mój dom, stąd wyjdzie moja chwała).
W bazylice spoczywają szczątki św. Jana Bosko, św. Marii Domeniki Mazzarello (współzałożycielki Zgromadzenia Córek Maryi Wspomożycielki), św. Dominika Savio oraz bł. Giuseppe Benedetto Cottolengo.
Kościół San Lorenzo w Turynie
Jeden z najważniejszych przykładów barokowej architektury we Włoszech, zaprojektowany przez wybitnego architekta Guarino Guariniego. Znajduje się w samym sercu miasta, tuż obok Pałacu Królewskiego, w Piazza Castello.
Budowa kościoła rozpoczęła się w 1634 roku, z inicjatywy księcia Emanuela Filiberta Sabaudzkiego, który chciał uczcić zwycięstwo nad Francuzami w bitwie pod Saint-Quentin w 1557 roku, obchodzoną w dzień św. Wawrzyńca.
San Lorenzo był kościołem dworskim rodziny Sabaudzkiej, pełniącym funkcje religijne i reprezentacyjne.
Sanktuarium Consolaty w Turynie
Bazylika Matki Bożej Pocieszycielki. Chociaż obecna forma jest barokowa i neoklasycystyczna, początki świątyni są bardzo stare. Już w X wieku istniała tutaj kościół-kaplica poświęcona św. Andrzejowi (Sant’Andrea). Zachowane elementy średniowieczne: dzwonnica (campanile), będąca jedną z najstarszych konstrukcji sakralnych w Turynie i jednocześnie najstarszą po ruinach rzymskich.
W 1678 roku Guarino Guarini zaprojektował rozległe przeróbki świątyni a w 1729 Filippo Juvarra dodał owalny prezbiterium (presbytery) jako część modernizacji i uzupełnień barokowych.
Sanktuarium jest jednym z najważniejszych miejsc kultu maryjnego w Turynie. Matka Boża Consolata („Consolatrice”) została oficjalnie ogłoszona patronką Turynu przez Radę Miejską w 1714 r.
Palazzo Carignano
Barokowy pałac w centrum Turynu, był siedzibą rodziny Carignano, linii dynastycznej Savoy.
Budowę pałacu zlecił Emanuele Filiberto di Savoia-Carignano a projektem kierował Guarino Guarini (architekt, teolog, matematyk), który rozpoczął budowę w 1679 roku.
Urodzili się tu: Carlo Alberto oraz Vittorio Emanuele II (pierwszy król zjednoczonych Włoch) a w latach 1848-1861 mieścił się tu Parlamento Subalpino (Subalpinyjski Parlament). Potem, po zjednoczeniu Włoch, również był używany jako siedziba pierwszego parlamentu Włoch ("primo parlamento italiano") przez pewien czas.
Dzisiaj w pałacu mieści się Museo Nazionale del Risorgimento Italiano (Narodowe Muzeum Risorgimento) – opowiada historię ruchu zjednoczeniowego Włoch.
Palazzo Madama
Palazzo Madama w Turynie to jeden z najważniejszych zabytków miasta, łączący w sobie elementy średniowieczne, barokowe i neoklasycystyczne. Obecnie mieści się w nim Museo Civico d'Arte Antica (Muzeum Sztuki Starożytnej), które posiada bogate zbiory sztuki europejskiej od średniowiecza po XVIII wiek.
Pierwsza budowla w tym miejscu to Porta Decumana, część rzymskich murów miejskich z I wieku n.e. Po 1637 roku rezydencją była księżna Krystyna Burbon-Francuska, a później Maria Joanna Battista di Savoia-Nemours. To za jej panowania w latach 1716–1718 Filippo Juvarra zaprojektował barokową fasadę, która nadała budynkowi obecny wygląd.
Dzień protestów
Tłum zawodowych rewolucjonistów. Szczególnie zastanawia demonstracja propalestyńska w mieście, w którym prawie nie ma kebabów ....
Castello del Valentino
Castello del Valentino to barokowy pałac położony nad rzeką Pad w Turynie. Został zbudowany w XVII wieku jako rezydencja dla księżnej Krystyny Burbon-Francuskiej, żony Wiktora Amadeusza I. Obecnie jest częścią Politechniki Turyńskiej, pełniąc rolę siedziby Wydziału Architektury.
Muzeum Starożytnego Egiptu w Turynie
Museo delle Antichità Egizie, to jedno z najważniejszych muzeów na świecie poświęconych starożytnemu Egiptowi. Jest to drugie co do wielkości muzeum egipskie, zaraz po tym w Kairze, i jedno z najstarszych na świecie.
Pierwszym obiektem związanym z Egiptem, który trafił do Turynu, była Mensa Isiaca, imitacja egipskiego ołtarza, zakupiona przez Karola Emanuela I w 1628 roku. Zainspirowało to króla Karola Emanuela III do wysłania w 1753 roku botanika Vitaliano Donati do Egiptu, aby pozyskał artefakty. Donati przywiózł około 300 przedmiotów z Karnaku i Koptos, które stały się podstawą kolekcji turynskiego muzeum.
Narodowe Muzeum Motoryzacji w Turynie
Museo Nazionale dell’Automobile di Torino, to jedno z najważniejszych muzeów motoryzacyjnych na świecie – i absolutna wizytówka Piemontu jako kolebki włoskiej motoryzacji.