Museo Nazionale dell’Automobile di Torino, to jedno z najważniejszych muzeów motoryzacyjnych na świecie – i absolutna wizytówka Piemontu jako kolebki włoskiej motoryzacji.
Muzeum zostało założone w 1932 r. przez Carlo Biscarettiego di Ruffia, pasjonata i pioniera automobilizmu we Włoszech. Obecny budynek powstał w latach 60., ale w 2011 r. przeszedł gruntowną modernizację – dziś to nowoczesna, multimedialna przestrzeń wystawiennicza.
Muzeum posiada ponad 200 samochodów ze zbiorów własnych i depozytów, obejmujących 80 marek z 8 krajów. To jedna z najbogatszych kolekcji tego typu na świecie – przedstawia historię motoryzacji od końca XIX wieku po współczesność.
Wystawa jest chronologiczna i tematyczna – pokazuje ewolucję techniki, designu i kultury motoryzacyjnej. Multimedialne instalacje opowiadają o tym, jak samochód zmienił społeczeństwo: urbanistykę, podróżowanie, styl życia.
To jedno z trzech najważniejszych muzeów samochodowych na świecie, obok Mercedes-Benz Museum w Stuttgarcie i Cité de l’Automobile w Miluzie. Dla miłośników motoryzacji to obowiązkowy punkt wizyty w Turynie – podobnie jak stadion Juventusu czy Mole Antonelliana.
Parowy trójkołowiec Pecori
Jest to trójkołowiec parowy, skonstruowany przez Enrico Pecoriego w roku 1891. Pojazd jedynomiejscowy (single-seat) – przeznaczony do testów, eksperymentu raczej niż produkcji masowej.
Pokazuje wpływ doświadczenia w budowie rowerów (cykliści, warsztat rowerowy) na początkowe etapy motoryzacji, zwłaszcza przy bardzo lekkich, małych pojazdach.
Panhard Levassor Type A
Panhard & Levassor Type A to jeden z pierwszych samochodów w historii motoryzacji – a właściwie pierwszy produkowany seryjnie samochód z silnikiem spalinowym w układzie tzw. systemu Panharda (silnik z przodu, napęd na tylne koła przez wał).
Zaprezentowany w Paryżu w 1891 roku i sprzedany kilku klientom – był to początek komercyjnej motoryzacji we Francji. Stanowił inspirację dla dalszych konstrukcji Panharda i wielu innych producentów.
Sizaire & Naudin 8 HP - 1907
Sizaire & Naudin 8 HP (1907) to jeden z przykładów wczesnej francuskiej motoryzacji, reprezentujący samochody małej mocy, przeznaczone zarówno do użytku cywilnego, jak i sportowego w początkach XX wieku.
Marka Sizaire & Naudin powstała w Paryżu w 1903 roku, założona przez Henriego Sizaire’a i Émile’a Naudina. Model 8 HP oznaczał moc silnika – 8 koni mechanicznych, co w tamtym czasie było standardem dla lekkich aut osobowych.
Samochód był stosunkowo prosty, tani w produkcji i eksploatacji, co czyniło go dostępnym dla coraz szerszej grupy klientów w Europie.
Itala 35-45 HP
Itala 35–45 HP to jeden z najbardziej znanych włoskich samochodów wyścigowych początku XX wieku – auto, które zapisało się w historii dzięki udziałom w legendarnych wyścigach i rajdach, w tym słynnej Targa Florio 1907.
Marka Itala powstała w Turynie w 1904 roku, a model 35–45 HP był jednym z jej najbardziej znanych aut sportowych i luksusowych. Liczba w nazwie oznacza przybliżoną moc silnika w koniach mechanicznych – typowy sposób określania samochodów w tamtych czasach.
Parametry techniczne
- Silnik: rzędowy 4-cylindrowy, pojemność ok. 6 l.
- Moc: 35–45 KM (w zależności od wersji i roku produkcji).
- Skrzynia biegów: 4-biegowa manualna.
- Napęd: tylna oś.
- Prędkość maksymalna: ok. 100–120 km/h, co było imponujące jak na lata 1905–1910.
- Nadwozie: dwu- lub czteroosobowe, otwarte (tourer lub torpedo), lekkie, metalowe lub drewniano-stalowe.
Rolls-Royce Silver Ghost 40-50 HP - 1914
Jeden z najbardziej legendarnych luksusowych samochodów w historii motoryzacji. Auto to zapewniło Rolls-Royce’owi reputację producenta „najlepszego samochodu świata”.
Nazwa Silver Ghost pochodzi od jednego z pierwszych egzemplarzy – srebrnego nadwozia, który zrobił ogromne wrażenie na wystawach i podczas prób długodystansowych. Uznawany za przełom w motoryzacji luksusowej – połączył solidną konstrukcję, komfort i prestiż.
Monaco-Trossi T34
Awangardowy projekt wyścigowy z 1935 roku, łączący nietypowe rozwiązania techniczne, ambitną koncepcję i… niestety sporo trudności praktycznych.
- Silnik - 16-cylindrowy silnik gwiazdowy (radial), dwusuwowy, chłodzony powietrzem, z dwoma kompresorami Zoller, pojemność ok. 3982 cm³ (≈ 3,98 litra)
- Moc maksymalna - około 250 KM przy ~6000 obr./min
- Prędkość maksymalna - źródła różniąco mówią o osiągach do ~200-280 km/h w testach, zależnie od warunków.
Mimo imponującej specyfikacji, Monaco-Trossi T34 miało całkiem sporo problemów praktycznych:
- Rozkład masy — około 75 % masy samochodu spoczywało na przedniej osi, tylko 25 % na tylnej. To prowadziło do ogromnej podsterowności, trudności w prowadzeniu, zwłaszcza w zakrętach.
- Chłodzenie silnika — silnik radialny, umieszczony zdala od przepływającego powietrza podczas postoju czy niskich prędkości, miał tendencje do przegrzewania, świece zapłonowe ulegały awariom, itd
- Niepraktyczność w wyścigu — auto miało być zgodne z regulacjami Grand Prix formuły 750 kg, ale testy pokazały, że w realnych warunkach (zakręty, hamowanie, stabilność) nie było konkurencyjne. Nigdy nie wzięło udziału w właściwym wyścigu Grand Prix, mimo że było zgłoszone.
Lancia Lambda Torpedo - 1930
Lancia Lambda Torpedo z roku 1930 to jedna z późniejszych odmian słynnego modelu Lambda, produkowanego przez Lanciię w latach 1922–1931.
Maserati 6CM
Legendarny samochód wyścigowy włoskiej marki Maserati, produkowany w latach 1936–1940. Był to jeden z najważniejszych modeli Maserati w przedwojennych wyścigach Grand Prix w klasie Voiturette (mniejsza kategoria niż pełne Grand Prix).
- Prędkość maksymalna: ~220 km/h w zależności od wersji i ustawień silnika
- Sukcesy wyścigowe: Wygrywała w wyścigach Voiturette w latach 1936–1940, m.in. w GP Belgii (1936, 1937), GP Włoch Voiturette, Grand Prix Nicei i innych mniejszych wyścigach europejskich
Maserati 6CM ugruntował pozycję Maserati jako producenta samochodów wyścigowych klasy Voiturette.
Alfa Romeo 158
Auto powstało w 1938 roku w mediolańskich zakładach Alfy Romeo, w sekcji wyścigowej kierowanej przez Gioacchino Colombo (późniejszego konstruktora Ferrari).
Zostało zbudowane dla wyścigów Grand Prix w formule Voiturette, które były niższą kategorią niż ówczesne GP.
Parametry techniczne
- Silnik: rzędowa ósemka 1,5 l, doładowana sprężarką Roots.
- Moc początkowa: ok. 190 KM, po wojnie stopniowo rozwijana aż do ponad 350 KM.
- Napęd: tylna oś, 4-biegowa skrzynia.
- Masa: ok. 700 kg.
- Prędkość maksymalna: ~220 km/h
Alfa Romeo 158 to jeden z najsłynniejszych samochodów wyścigowych w historii, absolutna legenda motorsportu i symbol narodzin Formuły 1
Alfa Romeo 8C 2300 Monza
Ikona sportowych dziejów marki – samochód, który w latach 30. XX wieku wyznaczał standardy w wyścigach Grand Prix i długodystansowych.
Oznaczenie 8C oznacza osiem cylindrów (C = cilindri). Liczba 2300 odnosi się do pojemności silnika – 2,3 litra.
Przydomek Monza wziął się od toru Autodromo Nazionale Monza, gdzie samochód odniósł jedno z pierwszych wielkich zwycięstw (Grand Prix Włoch 1931).
Alfa Romeo P3
Została zaprojektowana w 1932 roku przez genialnego inżyniera Vittorio Jano, twórcę wielu wybitnych Alf. Była rozwinięciem doświadczeń z modelu 8C 2300 Monza, ale zaprojektowana od podstaw jako bolid Grand Prix (a nie auto sportowe adaptowane do wyścigów).
Początkowo startowała pod szyldem fabrycznym Alfy Romeo, a po kryzysie finansowym – w barwach nowo powstałej Scuderia Ferrari, która wtedy była zespołem-satelitą Alfy.
Parametry techniczne
- Silnik: 8-cylindrowy rzędowy, 2,6 l, sprężarka Roots.
- Moc początkowa: ok. 215 KM (w 1932 r.), w późniejszych wersjach rozwinięta do ponad 300 KM.
- Prędkość maksymalna: ~260 km/h – zawrotna w epoce, gdy wiele aut drogowych miało ledwie 80–100 km/h.
Isotta Fraschini ABC
Jeden z pierwszych samochodów firmy Isotta Fraschini z Mediolanu, powstały około 1905 roku.
Model ABC miał być próbą sił w segmencie lekkich samochodów sportowych i „voiturette”, które w tym czasie były popularne na małych torach i w wyścigach amatorskich. Nie zrobił wielkiej kariery komercyjnej, ale miał ogromne znaczenie symboliczne — pokazał, że Isotta Fraschini potrafi projektować własne auta, a nie tylko składać na licencjach.
Renault AG-Fiacre z 1910
Znany również jako "Taxi de la Marne", to jeden z najważniejszych symboli I wojny światowej, który odegrał kluczową rolę w obronie Paryża.
Model AG-Fiacre został zaprezentowany przez Renault 10 czerwca 1908 roku jako taksówka przeznaczona do użytku publicznego w Paryżu. W 1914 roku, podczas I wojny światowej, około 1 000 tych pojazdów zostało skonfiskowanych przez generała Gallieniego, dowódcę garnizonu paryskiego, aby przewieźć dwa pułki piechoty na front podczas Bitwy nad Marną. To wydarzenie miało kluczowe znaczenie w powstrzymaniu niemieckiej ofensywy i obronie stolicy Francji.
Dane techniczne
- Silnik: dwucylindrowy, pojemność 1206 cm³
- Moc maksymalna: 7 KM przy 1800 obr./min
- Prędkość maksymalna: 65 km/h
Mercedes-Benz SSK
Model powstał w 1928 roku w zakładach Daimlera w Stuttgarcie. Litera SS oznaczała „Super Sport”, a K – „Kurz” (krótki), co odnosiło się do krótszego rozstawu osi w stosunku do wcześniejszego SSK.
Parametry techniczne
- Silnik: R6, 7,1–7,1 l, kompresor Roots w niektórych wersjach.
- Moc: od ok. 200 KM w wersji podstawowej do 300–320 KM w późniejszych wyczynowych wariantach.
- Napęd: tylna oś, skrzynia manualna 4-biegowa.
- Prędkość maksymalna: około 200 km/h (w wersjach wyścigowych nawet więcej – rekordy sięgały 225 km/h).
- Masa: ok. 1 300 kg.
Mercedes SSK jest uważany za symbol złotej ery wyścigów Grand Prix lat 20. i 30. Do dziś jest jednym z najbardziej pożądanych klasyków na aukcjach, osiągając ceny kilkudziesięciu milionów dolarów.
SSK ukształtowała filozofię Mercedesa w budowie wyścigowych samochodów: mocny silnik, niska masa i doskonała zwrotność.
Delage AB-8 002
Jeden z nielicznych egzemplarzy francuskiego samochodu Delage Type AB, wyprodukowanego w latach 1910–1915. Model ten wyróżniał się nowoczesną konstrukcją i eleganckim designem, będąc jednym z bardziej prestiżowych pojazdów swojej epoki.
Specyfikacja techniczna
- Silnik: czterocylindrowy, o pojemności 2116 cm³, rozwijający moc 16 KM przy 1200 obr./min Wikipediа.
- Napęd: tylny
- Skrzynia biegów: 3-biegowa manualna
- Masa: około 1130 kg
- Prędkość maksymalna: około 70 km/h
FIAT 18/24 hp z 1908 r.
Fiat 18/24 HP z 1908 roku to jeden z kluczowych modeli w historii włoskiej marki Fiat, reprezentujący średnią klasę samochodów przełomu XIX i XX wieku. Był to następca modelu 16/20 HP i stanowił ważny krok w rozwoju motoryzacji we Włoszech.
Jednym z wyróżniających się elementów Fiata 18/24 HP była innowacyjna metoda uruchamiania silnika za pomocą sprężonego powietrza, co stanowiło nowość w tamtych czasach. Dodatkowo, pojazd był wyposażony w akumulator elektryczny, co ułatwiało codzienne użytkowanie.
Specyfikacja techniczna
- Silnik: czterocylindrowy rzędowy o pojemności 4500 cm³, rozwijający moc 24 KM (około 18 kW) przy 1400 obr./min CarsWp.com.
- Napęd: tylny
- Skrzynia biegów: 4-biegowa manualna
- Masa: około 1020 kg
- Prędkość maksymalna: około 70 km/h
Ford model T - 1916
Ford Model T to jeden z najsłynniejszych samochodów w historii motoryzacji, a rok 1916 mieści się w szczycie jego popularności.
Produkowany był w latach 1908–1927. W 1916 roku był już w pełni produkowany na taśmie montażowej, wprowadzonej przez Henry’ego Forda w 1913 roku. W 1916 kosztował ok. 360 dolarów – co odpowiada mniej więcej 9 tys. dzisiejszych dolarów. Był więc stosunkowo tani i dostępny dla klasy średniej.
Czy był pierwszym masowo produkowanym samochodem?
Nie do końca. Wcześniej produkcję seryjną stosowano już w Europie – np. Daimler, Benz czy Peugeot produkowali swoje auta w większych ilościach, ale nadal raczej rzemieślniczo. Ford T był pierwszym samochodem produkowanym na skalę masową dzięki linii montażowej. To nie sam fakt „masowej produkcji”, ale metoda Henry’ego Forda sprawiła, że auto stało się tanie i dostępne. Dzięki temu w latach 20. prawie połowa samochodów na świecie to były Fordy T.
Austin 7
Austin 7 bywa nazywany „angielskim Fordem T” i miał ogromne znaczenie dla rozwoju europejskiej motoryzacji popularnej.
Zaprezentowany w 1922 roku w Wielkiej Brytanii. Silnik: 4-cylindrowy, 747 cm³, 10–17 KM (w zależności od wersji). Prędkość maks.: ok. 80 km/h.
Był bardzo mały (rozstaw osi 1,90 m – niemal jak większy motocykl z kabiną), ale mieścił 4 osoby. Cena: ok. 165 funtów, czyli dostępny dla klasy średniej, niemal tak przełomowy dla Brytyjczyków jak Ford T dla Amerykanów.
Do 1939 roku wyprodukowano ok. 290 tys. sztuk, więc to był pierwszy prawdziwy „samochód ludowy” w Europie – tani, mały, prosty i dostępny.
Co ciekawe, pierwsze samochody BMW były licencją Austina 7. W 1929 roku BMW przejęło firmę Dixi w Eisenach. Tam produkowano BMW Dixi 3/15, który był… niemiecką wersją Austina 7 na licencji.
Citroën C3 5HP - 1922
Znany też jako „Petit Citron” albo potocznie „Trèfle” – czyli Koniczynka. Mały, lekki samochód klasy popularnej – przeznaczony głównie dla osób prywatnych, w tym po raz pierwszy… dla kobiet (Citroën w reklamach podkreślał łatwość prowadzenia).
Dlaczego „Trèfle” (Koniczynka)?
Najbardziej charakterystyczna wersja nadwoziowa miała 3 miejsca – dwa z przodu i jedno z tyłu, centralnie (jak listek koniczyny). To nadawało mu nietypowy wygląd i urok.
Dane techniczne
- Silnik: 4-cylindrowy, 856 cm³, 11 KM, prędkość maksymalna ok. 60 km/h.
- Masa ok. 600 kg, zużycie paliwa tylko 5 litrów na 100 km – bardzo ekonomiczny jak na tamte czasy.
Isotta Fraschini Tipo 8A
Isotta Fraschini to jedna z najsłynniejszych włoskich marek motoryzacyjnych okresu międzywojennego, znana głównie z produkcji luksusowych samochodów i silników wysokiej klasy. Firma powstała w Mediolanie w 1900 roku przez czterech inżynierów: Cesare Isotta, Vincenzo Fraschini i dwóch innych partnerów.
Tipo 8A to jeden z najbardziej luksusowych i prestiżowych samochodów włoskich okresu międzywojennego, produkowany w latach 1924–1931. Marka Isotta Fraschini była synonimem elegancji i luksusu, a model 8A był flagowym pojazdem w portfolio firmy, rywalizującym z Rolls-Royce’em czy Duesenbergiem.
Specyfikacja techniczna
- Silnik: Rzędowy 8-cylindrowy, pojemność 7,3–7,4 litra (w zależności od rocznika), z blokiem i głowicą z żeliwa.
- Moc: około 115–160 KM (w zależności od wersji i układu gaźników).
- Napęd: Tylny (RWD).
- Skrzynia biegów: 3-biegowa manualna.
- Prędkość maksymalna: około 150 km/h – imponująca w tamtych czasach.
Fiat 508 Balilla 3M z 1932
Nazwa „Balilla” pochodzi od pseudonimu chłopca - symbolu włoskiego ruchu faszystowskiego. To auto było wręcz promowane jako „samochód dla ludu” w Mussolinowskich Włoszech i wbrew nazwie nie chodzi tu o „dziecięcą” zabawkę, tylko o bardzo ważny etap włoskiej motoryzacji.
Zadebiutował na Salonie Samochodowym w Mediolanie w 1932 r. Był bezpośrednią odpowiedzią Włoch na takie auta jak Austin 7 czy Opel 1,2 Liter, czyli małe, tanie samochody popularne.
Produkowany we Włoszech i na licencji także w innych krajach:
Alfa Romeo 6C 2500 SS Touring
Alfa Romeo 6C 2500 SS Touring to jeden z najbardziej eleganckich i cenionych modeli włoskiej marki z lat 40. XX wieku. Był to szczytowy punkt w historii serii 6C, będącej ostatnią linią sześciocylindrowych samochodów Alfa Romeo przed II wojną światową.
Specyfikacja techniczna
- Silnik: R6 o pojemności 2,443 cm³, zaprojektowany przez Vittorio Jano, z trzema gaźnikami Webera, co pozwalało na uzyskanie około 110 KM przy 5000 obr./min. Home | Girardo & Co
- Napęd: Tylny
- Skrzynia biegów: 4-biegowa manualna
- Masa: około 1400 kg
- Prędkość maksymalna: około 190 km/h
Packard Super Eight Coupe - 1936
Packard Super Eight Coupe z 1936 roku to jeden z najbardziej eleganckich i cenionych modeli amerykańskiej marki Packard z okresu przedwojennego. Stanowił część czternastej serii (14th Series) i był dostępny w różnych wersjach nadwozia, w tym coupé, roadsterze oraz limuzynie.
Specyfikacja techniczna
- Silnik: 8-cylindrowy rzędowy o pojemności 384,8 cu in (6310 cm³), rozwijający moc 150 KM przy 3200 obr./min conceptcarz.com.
- Napęd: Tylny
- Skrzynia biegów: 3-biegowa manualna
- Masa: około 2267 kg
- Prędkość maksymalna: około 137 km/h
GAZ M-20 Pobeda - 1957
GAZ M-20 „Pobeda” to jeden z klasycznych samochodów radzieckiej motoryzacji, symbol powojennego ZSRR i technologicznego odrodzenia po II wojnie światowej. Rok 1957 to okres, gdy model był wciąż w produkcji, choć wchodziły już pierwsze modyfikacje i wersje po modernizacjach.
Był to pierwszy masowo produkowany radziecki samochód powojenny o nowoczesnej konstrukcji. Służył zarówno jako pojazd cywilny, jak i administracyjny, taksówki, samochody służbowe i policyjne a jej stylistyka i niektóre rozwiązania techniczne były wyraźnie inspirowane amerykańskimi samochodami lat 40.
Cieszył się reputacją trwałego, choć niezbyt szybkiego auta.
Citroen DS 19 (1955)
Citroën DS 19 zadebiutował w 1955 roku na Paryskim Salonie Samochodowym i od razu wywołał sensację dzięki futurystycznej stylistyce i zaawansowanym rozwiązaniom technicznym. Model DS 19 był flagowym samochodem marki w segmencie luksusowych sedanów i stał się symbolem innowacji w motoryzacji lat 50. i 60.
Innowacje techniczne
- Hydropneumatyczne zawieszenie – automatyczne dostosowanie wysokości pojazdu do obciążenia i rodzaju drogi, płynna jazda.
- Przedni napęd – poprawa trakcji i bezpieczeństwa jazdy.
- Aerodynamika – kształt nadwozia i ułożenie reflektorów znacząco obniżały opory powietrza.
- Hamulec hydrauliczny i wspomaganie – nowoczesne rozwiązanie dla komfortu i bezpieczeństwa.
ALFA ROMEO Giulietta 1300 Sprint Coupé - 1959-1961
Alfa Romeo Giulietta Sprint Coupé była jednym z najbardziej rozpoznawalnych modeli włoskiej marki w latach 50. i 60. XX wieku. Produkowana w latach 1954–1962 w różnych wariantach, wersja 1300 Sprint Coupé (1959–1961) stała się ikoną klasycznego włoskiego designu, łącząc sportowy charakter z codzienną użytecznością.
Specyfikacja techniczna
- Silnik: Rzędowy 4-cylindrowy, 1290 cm³, moc około 80 KM przy 5800 obr./min.
- Napęd: Tylny (RWD).
- Skrzynia biegów: 4-biegowa manualna.
- Prędkość maksymalna: około 170 km/h.
- Masa: około 850 kg.
ISO Rivolta Lele F 2+2 Coupé - 1972
ISO (pełna nazwa: Iso Rivolta S.p.A.) to włoska marka motoryzacyjna, której historia jest bardzo ciekawa, bo łączy innowacje techniczne z eleganckim, często futurystycznym designem.
Iso Rivolta Lele F 2+2 Coupé z 1972 roku to włoska gran turismo, która łączyła klasyczny włoski design z amerykańską mocą V8. Była to wersja modelu Lele, która w tym okresie była napędzana silnikiem Ford 351 Cleveland V8 o pojemności 5736 cm³, co stanowiło zmianę w stosunku do wcześniejszych wersji z silnikami Chevrolet.
Specyfikacja techniczna
- Silnik: Ford 351 Cleveland V8, 5736 cm³, około 304 KM (223 kW) przy 4800 obr./min
- Napęd: Tylny (RWD).
- Skrzynia biegów: 4-biegowa manualna ZF.
- Prędkość maksymalna: około 236 km/h (147 mph)
- Przyspieszenie 0–100 km/h: około 6 s.
Turyn
Stolica Piemontu, gdzie narodziny włoskiej motoryzacji spotykają się z kulturalnym dziedzictwem dynastii sabaudzkiej.


